LIVE oorlog Oekraïne | Macron: VS steunt eis EU, maandag wapenstilstand of 'enorme sancties' tegen Rusland
In dit artikel:
De Europese Unie en haar bondgenoten dreigen Rusland met zware sancties als het niet akkoord gaat met een voorstel voor een onvoorwaardelijk staakt-het-vuren van 30 dagen in Oekraïne of dit bestand schendt. Dit 30-daagse bestand, dat maandag zou moeten ingaan, vormt de basis voor het starten van vredesonderhandelingen. De Franse president Emmanuel Macron, samen met Europese leiders waaronder de Britse premier Keir Starmer, Duitse bondskanselier Friedrich Merz en Poolse premier Donald Tusk, ontmoetten de Oekraïense president Volodymyr Zelensky in Kyiv om hun gezamenlijke steun te benadrukken en aandrang te maken op het staakt-het-vuren. Ook de Verenigde Staten steunen het plan en zijn bereid samen met Europa sancties te coördineren.
Naast diplomatieke stappen wordt er gewerkt aan een speciaal tribunaal dat Russische leiders, waaronder president Vladimir Poetin, moet berechten voor oorlogsmisdaden en agressie tegen Oekraïne. Hoewel het Internationaal Strafhof al arrestatiebevelen heeft uitgevaardigd, richt dit nieuwe tribunaal zich specifiek op 'misdaden van agressie', die het Strafhof wettelijk niet kan aanpakken. Het tribunaal, mogelijk volgend jaar gestart, zal een strafmaximum van levenslang kunnen opleggen en opgelegde vergoedingen aan slachtoffers toewijzen. Nederland ambieert gastland te worden, mede vanwege de aanwezigheid van het Internationaal Strafhof in Den Haag.
Militair gezien blijft de situatie gespannen. Net als premier Dick Schoof aangeven, bereidt Rusland zich verder voor aan de Europese oostgrens, onder meer door het aanleggen van infrastructuur voor troepenaanvoer. Oekraïense troepen hielden recente offensieven langs de Russische grens, ondanks een kort door Moskou afgekondigd staakt-het-vuren ter herdenking van het einde van de Tweede Wereldoorlog, dat Oekraïne niet accepteerde. Rusland ontkent herhaalde schendingen, maar Kyiv en haar bondgenoten benadrukken dat eerst een gecontroleerd bestand nodig is alvorens serieuze onderhandelingen kunnen beginnen.
Daarnaast is de coalitie van bereidwillige landen, waaronder Noord-Europese staten, zich aan het versterken met nauwere militaire samenwerking met Oekraïne binnen het Joint Expeditionary Force (JEF), hoewel dit niet gelijkstaat aan toetreding. Duitsland kiest er voortaan voor om discreet te blijven over wapenleveranties naar Oekraïne, om Rusland geen strategische informatie te verschaffen.
Op diplomatiek vlak blijft ook de relatie met Hongarije onder druk staan door wederzijdse beschuldigingen van spionage. De Hongaarse minister Péter Szijjártó bestempelt recente Oekraïense aantijgingen als propaganda, terwijl Oekraïne stelt een Hongaars spionnennetwerk te hebben opgerold.
Ten slotte benadrukt Rusland het belang van de voortzetting van de humanitaire dialoog met het Vaticaan, ondanks het conflict, met hoop op verdere samenwerking gebaseerd op gedeelde christelijke waarden, aldus president Poetin en het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken.
In het bezette deel van Oekraïne, Melitopol, werd een buste van Jozef Stalin onthuld ter herdenking van de 80ste verjaardag van de overwinning op nazi-Duitsland, wat de gecontesteerde Russische interpretatie van de geschiedenis weerspiegelt onder Poetin.
Kortom, de internationale gemeenschap zet stevig in op een diplomatiek en juridisch offensief tegen Rusland, naast blijvende militaire spanningen en politieke complexiteit in en rondom Oekraïne.